Budowa Inteligentnego Systemu Transportowego (ITS) w Tarnowie zbliża się do końca. Większość skrzyżowań z sygnalizacją świetlną objętych projektem została już zmodernizowana i włączona do centralnego systemu sterowania ruchem. W związku z pytaniami o sposób funkcjonowania systemu sterowania ruchem i jego wpływ na działania kierowców przybliżamy zasadę działania tej części ITS.
Niektórzy kierowcy zauważyli już, że na kilku skrzyżowaniach sygnalizacja świetlna funkcjonuje odmiennie od tego, do czego byli dotychczas przyzwyczajeni. W szczególności zmiany dotyczą kierunków do tzw. „lewoskrętów”. Obecnie, gdy z jednej strony ciągu głównego samochody mogą jechać w lewą stronę, to w tym samym czasie samochody z przeciwnej strony mają czerwone światło (dotychczas na większości skrzyżowań, poruszanie się w lewą stronę z przeciwległych kierunków następowało w tym samym momencie). Takie rozwiązanie gwarantuje dużo większe bezpieczeństwo, eliminując możliwość stłuczki spowodowanej przez mniej wprawnych kierowców.
Jednakże zmiany w pracy sygnalizacji świetlnej podyktowane były głównie chęcią jak najlepszego skoordynowania kilku następujących po sobie skrzyżowań. Tutaj należy rozwiać pierwsze nieporozumienie. Koordynacja sygnalizacji świetlnych nie gwarantuje tzw. „zielonej fali”. Koordynacja pracy sygnalizacji ma, owszem, poprawić płynność przejazdu przez kolejne skrzyżowania, ale w ujęciu obszarowym. Dobrym tego przykładem jest skrzyżowanie ulic Jana Pawła II i Słonecznej. Tam przecinają się dwa kierunki kolizyjne, z których każdy powinien mieć zieloną falę. System centralny dba o to, aby na tym skrzyżowaniu oraz na sąsiadujących z nim skrzyżowaniach, kierowcy spędzili jak najmniej czasu.
Kolejnym powodem, dla którego zmienione zostały programy sygnalizacji świetlnej jest to, aby nie przydzielać zielonego światła dla kierunków, które tego nie wymagają. Dzięki takiemu zabiegowi czas, który dotychczas był potrzebny na obsługę zielonego światła (przykładowo na kierunku do lewoskrętu, podczas gdy żaden pojazd tego nie oczekuje) zostaje przydzielony na obsługę pozostałych kierunków. Aby wdrożyć taką funkcjonalność wszystkie modernizowane skrzyżowania wyposażane są w detektory zamontowane w nawierzchni (pętle indukcyjne), które wykrywają obecność pojazdów i przekazują te informacje do systemu centralnego.
W tym miejscu należy podkreślić bardzo ważną informację, która ma bezpośredni wpływ na kierujących. Otóż najważniejsze detektory zamontowane są bezpośrednio przy linii zatrzymania na każdym wlocie skrzyżowania i na każdym jego pasie. Jeśli kierowca zatrzyma swój pojazd w znacznym oddaleniu od linii zatrzymania (powyżej trzech metrów) to system sterowania ruchem nie wykryje tego pojazdu i uzna, że na tym kierunku nie ma zapotrzebowania na zielone światło. Dlatego też tak bardzo istotnym jest zatrzymywanie pojazdów oczekujących na zielone światło bezpośrednio przed linią zatrzymania na skrzyżowaniu.
Detektory mają jeszcze jedno zadanie, a mianowicie umożliwiają zliczanie pojazdów przejeżdżających przez każdy pas skrzyżowania. Dzięki temu system centralny na bieżąco oblicza natężenie ruchu na każdym wlocie i na każdym kierunku. Odnosi to do obliczeń na całym koordynowanym obszarze i na tej podstawie wyznacza długości wyświetlania zielonego światła na poszczególnych kierunkach. Dlatego też ważnym jest, aby ruszając na zielonym świetle nie pozostawiać zbyt dużych odstępów pomiędzy pojazdami, co zostanie uznane przez system informatyczny jako małe natężenie pojazdów.
Podsumowując: system ITS ma za zadanie poprawić płynność poruszania się pojazdów w mieście. Zakładana poprawa czasów przejazdów przez cztery główne ciągi skrzyżowań powinna być nie mniejsza niż 15%. Wykonawca ma sześć miesięcy od daty zakończenia budowy ITS-u, na dostrojenie systemu, aby spełniał powyższe wymagania.
Zarząd Dróg i Komunikacji, Wydział Zarządzania Inteligentnymi Systemami Miasta przyjmuje wszystkie zgłoszenia od mieszkańców, które mają na celu poprawić jakość ITS-u lub usunąć nieprawidłowości w jego działaniu.
