Separacja bardzo często kojarzy się z rozwodem, choć tak naprawdę jest ona odrębną instytucją prawa rodzinnego. Orzeczenie separacji nie jest możliwe w każdym przypadku i zawsze musi nastąpić w ramach postępowania sądowego. Czym zatem jest separacja, jakie są jej skutki i czy warto o niej pomyśleć, zanim zdecydujemy się na rozwód?
Co to jest separacja?
Separacja jest formą czasowego rozdzielenia małżonków, której podstawowym celem jest podjęcie próby ratowania związku zagrożonego rozpadem. Występuje ona w dwóch formach:
- separacji faktycznej – rozdzielenie małżonków następuje wyłącznie z ich własnej inicjatywy i nie jest nigdzie zgłaszane, ani usankcjonowane jakimkolwiek orzeczeniem sądowym. Ten rodzaj separacji trwa tak długo, jak długo będą chcieli małżonkowie,
- separacji sądowej – rozdzielenie małżonków następuje wskutek wydania prawomocnego orzeczenia właściwego sądu i podobnie jak w przypadku separacji faktycznej, trwa tak długo, jak chcą tego małżonkowie. Tego rodzaju separacja może poprzedzać orzeczenie rozwodowe, jednak nie jest to obowiązkowe.
Kiedy sąd orzeka separację?
Separacja sądowa powstaje wyłącznie wskutek podjęcia właściwego rozstrzygnięcia przez sąd. Będzie to możliwe wyłącznie wtedy, gdy zajdą ku temu odpowiednie przesłanki. Zgodnie z treścią art. 611 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, „jeżeli między małżonkami nastąpił zupełny rozkład pożycia, każdy z małżonków może żądać, ażeby sąd orzekł separację. Jednakże mimo zupełnego rozkładu pożycia orzeczenie separacji nie jest dopuszczalne, jeżeli wskutek niej miałoby ucierpieć dobro wspólnych małoletnich dzieci małżonków albo jeżeli z innych względów orzeczenie separacji byłoby sprzeczne z zasadami współżycia społecznego. Jeżeli małżonkowie nie mają wspólnych małoletnich dzieci, sąd może orzec separację na podstawie zgodnego żądania małżonków.”
Separacja ustanawiana przez sąd może powstać więc, gdy doszło do zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego, tj. ustały więzi we wszystkich 3 sferach życia małżeńskiego – sferze uczuciowej (emocjonalnej), fizycznej oraz gospodarczej jednak istnieje szansa na odbudowę tych relacji i uratowanie związku poprzez czasowe oddzielenie małżonków od siebie i oferowanie im potrzebnego czasu.
Separacja sądowa może powstać zarówno poprzez podjęcie odrębnego postępowania, jak i w trakcie procesu rozwodowego. W tym drugim przypadku pojawia się przede wszystkim wtedy, gdy sąd zauważy szanse na uratowanie związku – jest to niejako próba utrzymania małżeństwa i zakończenia sprawy bez konieczności orzekania rozwodowego rozwodzie. Pamiętajmy jednak, że jeżeli jeden z małżonków żąda orzeczenia separacji, a drugi orzeczenia rozwodu i żądanie to jest uzasadnione, sąd orzeka rozwód. Jeżeli jednak orzeczenie rozwodu nie jest dopuszczalne, a żądanie orzeczenia separacji jest uzasadnione, sąd orzeka separację.
Skutki separacji
Separacja powoduje oddzielenie od siebie małżonków, po to by każde z nich mogło na spokojnie przemyśleć zasadność dalszego trwania w związku. Z mocy samego prawa dochodzi do ustania majątkowej wspólności małżeńskiej, która może powrócić, gdy separacja zostanie zniesiona. Powoduje to, że każdy z małżonków może samodzielnie zarządzać swoimi finansami bez konieczności uzyskiwania zgody męża lub żony. Warto w tym miejscu podkreślić, że sąd ma w takich sprawach możliwość dokonania podziału majątku wspólnego stron oraz ustalenia sposobu korzystania z nieruchomości wspólnej.
Separacja nie jest rozwodem, stąd strony w dalszym ciągu pozostają w małżeństwie i nie mogą zawrzeć innego legalnego związku (niemożliwe jest więc zawarcie nowego małżeństwa, gdy poprzednie nie zostało rozwiązane przez sąd).
Separacja, zarówno ta faktyczna jak i sądowa, daje czas na zastanowienie się nad sensem dalszego trwania w związku małżeńskim. Pozwala podjąć współpracę pomiędzy małżonkami, oczywiście pod warunkiem, że oboje będą tego naprawdę chcieli. Oprócz kwestii finansowych nie wywołuje tak poważnych skutków prawnych jak rozwód – jeśli strony posiadają wspólne dzieci to po orzeczeniu separacji nadal zachowują pełnię praw rodzicielskich, nie jest możliwa zmiana nazwiska małżonków pozostających w separacji, małżonkom nie wolno także zawierać nowych związków.
Więcej informacji na temat prawa rodzinnego w tym rozwodów i separacji uzyskasz na stronie Adwokat Rozwód Tarnów.
